Het dorp kreeg een ringvorm, naar het voorbeeld van oudere Zeeuwse vestigingen. De tijd dat de Noormannen het Zeeuwse land brandschattend en plunderend teisterden, was nog maar net voorbij. In het midden van de Ring verrees eerst een houten, aan de Heilige Maagd gewijde kapel, die in 1462 en volgende jaren vervangen werd door een bakstenen gebouw, dat er nu nog staat. De nieuwe kerk werd gewijd aan de Driekoningen, die met geschenken naar Bethlehem waren getrokken om de pas geboren Heiland te aanbidden (Mattheus 2: 1–9).

De ambachtsheerlijkheid of polder Noordgouwe wordt in het westen begrensd door de polder Schouwen. Daar, in het zuidwesten ligt het Poortambacht, het rechtsgebied van Zierikzee en in het noordoosten ligt de ambachtsheerlijkheid Dreischor. Lange tijd werd er tussen de stad Zierikzee en Dreischor getwist over de vraag wie de hogere rechtsmacht had in de nieuwe polder Noordgouwe. Deze strijd werd uiteindelijk beslecht door het noordoostelijk deel, waaronder het dorp zelf, aan Dreischor toe te delen en het zuidwestelijk deel, waaronder het tegenwoordige Schuddebeurs, aan Zierikzee. Op de kaart werd een stippellijn getrokken die in het veld werd gemarkeerd door opstaande “blauwe” stenen. Van deze grensstenen zijn er nog drie aanwezig.

In het verleden golden in de twee delen verschillende maten voor de oppervlakte. In Noordgouwe beoosten Steene werd de Blooise maat gebruikt want die gold in Dreischor; in bewesten Steene daarentegen de Schouwse maat. Het gevolg was dat voor percelen die op de grens lagen twee verschillende maten werden genoteerd.

In de bossen ten zuidoosten van het dorp verrees in 1434 een Kartuizer klooster, dat naar de berg Sion werd genoemd. De Kartuizer kloosterorde was in 1084 in Frankrijk gesticht door de H. Bruno. Zij bouwde haar kloosters bij voorkeur in woeste, bosachtige streken. De kloosterlingen waren zeer zwijgzaam en hardwerkend. In het klooster had elke monnik zijn eigen huisje. Na de Hervorming in 1568 is het klooster in verval geraakt en allengs afgebroken, maar de plaats waar het heeft gestaan - aan de Kloosterweg - is nog steeds onbebouwd. De in tweeën gehouwen grafsteen die buiten links tegen de toren rust is gevonden in de nabijheid van het klooster en daarvan vermoedelijk een restant.

Er zal een zekere band hebben bestaan tussen de geestelijkheid van Noordgouwe en de kloosterleiding. Niet uitgesloten is dat Aegidius Aurifaber (Gerrit Goudsmit) een geleerde Kartuizer monnik, die in 1466 in Sion overleed, een rol heeft gespeeld bij ontwerp en bouw van de kerk van Noordgouwe.

Toen dan in 1462 met de bouw van de kerk een aanvang was gemaakt, bleek al snel dat de kosten te hoog waren om te kunnen worden opgebracht uit de inkomsten van de kerk. Daarom werd een verzoek gericht aan de poorters van Zierikzee die in Noordgouwe land bezaten ten behoeve van de kerkbouw van ieder gemet de opbrengst van 4 groten (circa 10%) te schenken. In later eeuwen groeide de polder met zijn vele buitenplaatsen uit tot één der welvarendste van Schouwen.

In 1840 werd, overigens tegen de wil van de kerkenraad, door kerkvoogdij en notabelen besloten het zuidertransept af te breken om er een schoolgebouw voor in de plaats te zetten. Om de daardoor ontstane asymmetrie van het interieur op te heffen werd het noordertransept dichtgemetseld en aan de burgerlijke gemeente verhuurd als gevangenis. Naar de mode van die tijd werd de buitenkant van een pleisterlaag voorzien, waardoor de kerk en toren er grijs uitzagen; het interieur was wit gekalkt. De preekstoel stond aan het eind van het koor, dan volgden de kerkenraads- en notabelenbanken aan weerszijden, terwijl het kerkvolk in lange banken in het midden zat. Verder naar achteren in het eigenlijke schip stond het zgn. “scaviot”, een houten tribune waarop de jongeren in de gemeente plachten plaats te nemen. Als die het te bont maakten was de koster verplicht met een lange stok de orde te handhaven. Daarachter lag een opslagplaats voor de brandweer, de bedelingsturf en kolen van het armbestuur en feestartikelen van het oranjecomité.

Bronnen:
Schorer, D.M. (2012)
Uil, H. (2021)