Zeeuwse Bibliotheek / Beeldbank

Toen onze voorouders rond 1320 besloten een kerk te bouwen voor hun nederzetting; een kleine plaats op een stukje droog gevallen grond in de buurt van het eiland Schouwen en Duiveland konden ze niet bevroeden waar ze eigenlijk aan begonnen.
Dreischor was n.l. een kleine plaats waar een paar honderd mensen probeerden de kost te verdienen met vnl. landbouw: meekrapteelt, veeteelt en visvangst.

FOTO Chris Booms Evangelistenhoek_008D4

Vermoedelijk werd in de negende en tiende eeuw begonnen met de bouw van kerken op onze eilanden. Aanvankelijk waren die van hout. In de dertiende eeuw verliep de stichting van kerken explosief. Dat lag vooral aan de bevolkingsgroei en de gestegen welvaart. Schouwen telde in het begin van de twaalfde eeuw hooguit drie kerken. Een eeuw later waren dat er op de eilanden ongeveer twintig. Ze waren als kapel begonnen en na de inwijding door de bisschop verheven tot kerk. Al naar gelang de omvang van de plaats en de financiële mogelijkheden werd er gebouwd en verbouwd. De meeste 'oude' kerkgebouwen op Schouwen-Duiveland dateren uit de late 14de tot en met de 16de eeuw. Omdat men aan kerken bleef bouwen en verbouwen zijn als regel geen precieze dateringen op te geven. Dateringen moeten daarom plaatsvinden op basis van gebruikte steensoorten, profileringen, versieringen, stijlen enz. Hoe ingewikkeld het is, laat de kerk van Dreischor zien. De start van de bouw van de kerk in zijn huidige vorm zal op minstens de 14de eeuw moeten worden gedateerd en wellicht nog vroeger.

Buitenkant koor

Chris Booms, in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE)

Bijzonder is het dat ook een Jeruzalem-bezoeker onder de Reisterse grafstenen is vertegenwoordigd, bovendien dat dit tot dusverre de enige Zeeuwse grafsteen is.
De kruistochten betekenden massaal bezoek aan het Heilige Land. Maar ook in later eeuwen bezochten verscheidene pelgrims, hoewel individueel, Jeruzalem. Dat was een langdurige en levensgevaarlijke tocht. Men moest uiteraard vrij veel geld mee nemen voor vervoer en voeding voor de vele maanden durende reis. De kans was groot dat men beroofd of zelfs vermoord werd. In de middeleeuwen was men in de oostelijk van de Middellandse Zee gelegen landen reeds in staat om zeep te maken, wat hier in het westen nog niet het geval was. Als souvenir van de lange pelgrimstocht bracht men veelal zeep mee. Bleef iemand erg lang weg, of kwam hij helemaal niet meer opdagen, dan zei men: hij is om zeep gegaan! Nog steeds herinnert deze zegswijze aan zo’n noodlottige pelgrimsreis. Kwam men gezond terug, dan was dat zo iets bijzonders, dat het zelfs op de grafsteen van de betrokken persoon werd vermeld d.m.v. een Jeruzalems- of kruisvaarderskruis, al dan niet vergezeld van twee palmtakken. In het koor ziet men zo'n grafzerk, met inschrift: "Hier leyt begraven Daniël Claeszone, ridder van Jeruzalem, die sterft, anna MVCXXXVII den VII april. Bidt voer de ziel."

Informatie:
J.L. Braber, Bezienswaardigheden in de Adriaanskerk te Dreischor, 1984.
Huib Uil stadshistoricus van Zierikzee, e-mail